MASALCILIK NEDİR - MASAL ANLATMA GELENEĞİ NEDİR

masalcılık nedir, masal anlatma geleneği,masalın özellikleri nelerdir, masaldaki hayal ögeleri nelerdir, masalda zaman ve mekan kavramları nasıldır,dünyadaki ilk masallar hangi millete aittir, masaldaki tekerlemeler, masal tekerlemeleri

Masal,

şahıs kadrosu insanlar, hayvanlar, cadı, cin, dev, peri gibi varlıklardan oluşan, olay örgüsü bu varlıkların gerçekleştirdikleri olağanüstülükler üzerine kurulan, yer ve zaman  bakımından tümüyle hayal gücüne dayanan halk öyküleridir. Masalların böylelikle oluşturulması ve yüzyıllar boyunca anlatılması sonucu gelişen edebiyat geleneğine masalcılık (masal anlatma geleneği) denir.

Masalcılık geleneğinin nerede başladığına dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak ilk masalların Hindistan’da anlatıldığı ve buradan bütün dünyaya yayıldığı uzmanlarca tahmin edilmektedir.

Masallar, genellikle anonimdir. Masalların önemli bir bölümü, sözlü gelenek yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılmış, daha sonra masallar bir edebiyatçı tarafından derlenerek yazıya geçirilmiştir.

Masal, bütün dünyada -özellikle de gazete, dergi, radyo, televizyon, internet gibi bilgi ve eğlence kaynaklarının olmadığı dönemde- çocukları eğlendirmenin ve eğitmenin en önemli aracı olarak görülmüş; bundan dolayı da masal metni kadar masalı anlatan kişi (masalcı) de önem kazanmıştır.

Masallar, destanlardan farklı olarak mensur (düz yazı-nesir) şekilde ve tamamen hayal gücünden yararlanılarak oluşturulur. Masallarda akıcı, duru, açık ve yalın bir anlatım kullanılır; uzun betimlemelere (tasvirlere),  psikolojik çözümlemelere yer verilmez. Olayların anlatımında geniş zaman ya da öğrenilen (-miş’li) geçmiş zaman kipi kullanılır. 

Masallar genellikle bir tekerleme ile başlar. Bu tekerlemede masala hazırlık yapılır. Aynı zamanda tekerlemelerde masaldaki olağanüstülükler vurgulanırken mekan ve zaman kavramlarının da alt üst edildiği verilir.Bu tekerlemeler birtakım kafiyeli (uyaklı) sözlerden oluşur ve masalcının masal anlatmadaki ustalığını gösterir.

Masallarda kişi kadrosu çoğunlukla iyilik-kötülük, adalet-zulüm, alçakgönüllülük-kibir gibi zıt durumları temsil eden varlıklardan oluşur. Bu kişi kadrosu insanlar, hayvanlar, bitkiler, cansız varlıklar; dev, cin, peri vb. varlıklar olabilir. Masaldaki olaylar, bu varlıkların temsil ettikleri kavramların zıtlığından doğan çatışma ya da insanların ulaşılması zor olan hayalleri üzerine kurulur. Masallardaki mekânlar tümüyle hayal gücüyle yaratılır. Bu mekanlar Kaf Dağı, devler âlemi, gerçek dünyada olamayacak bir yer, saray, ırmak, şehir vb. olabilir. Masallardaki olaylar yaşadığımız dünyadakine benzemez. Gün, ay, yıl, yüzyıl gibi sürelerin anlamını kaybettiği hayal ögesi olan bir zaman diliminde gerçekleşir.

Masallarda ulusal (milli) ve dinî unsaurlara çoğunlukla yer verilmez. Bu bakımdan masalların evrensel bir özellik gösterdiği söylenebilir. Bununla birlikte her masal, oluşturulduğu topluma ait birtakım izleri bünyesinde barındırır.

Masallar tür bakımından beşe ayrılarak incelenebilir:

1. Asıl masallar

2. Hayvan masalları

3. Güldürücü masallar

4. Zincirlemeli masallar

5. Yapma masallar

Dünyada Ezop masalları, Binbir Gece masalları; bizim edebiyatımızda da Keloğlan masalları önemlidir.