Belgisiz Sıfatlar

Belgisiz Sıfat 

İsimleri tam olarak değil de belli belirsibz belirten, belirtirken kesinlik bildirmeyen sıfatlardır.

 bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi…

 Elbet bir gün sen de anlarsın beni.

 Bu konuyla ilgili birkaç kitap okumuştum.

 Bu cümledeki “bir, birkaç” sözcüğü “gün, kitap” adını, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” sözcüğü belgisiz sıfattır.

 İçerideki bazı masaları dışarıya taşıyalım.

 Sanatçı, birçok tablosunda İstanbul’u konu ediniyor.

 Yazarın başka romanlarını da okudum.

 Hiçbir öğrenci öğretmenini üzmek istemez.

 Lisedeyken, okuduğum her kitabın özetini çıkarırdım.

 Bu cümlelerde “bazı” sözcüğü, “masal” adını; “birçok” sözcüğü, “tablo” adını; “başka” sözcüğü, “roman” adını; “hiçbir” sözcüğü, “öğrenci” adını; “her” sözcüğü, “kitap” adını kesinlik bildirmeden belirttiği için belgisiz sıfattır.

 Uyarı: “Kimi, çoğu ” sözcükleri, hem belgisiz zamir hem belgisiz sıfat olarak kullanılabilir.

 Fuarda kimi kitaplar pahalı, kimi ise ucuzdu.

 Bu cümlede, birinci “kimi” sözcüğü “kitaplar” sözcüğünü belirttiği için belgisiz sıfattır; ikinci “kimi” sözcüğü ise, kitapların yerini tuttuğu için belgisiz adıldır.

  Çoğu öğretmen törene yetişemedi; ama öğrencilerin çoğu törene katıldı.

 Bu cümlede, birinci “çoğu” sözcüğü “öğretmen” sözcüğünü belirttiği için belgisiz sıfattır; ikinci “çoğu” sözcüğü ise, öğrencilerin bir kısmının yerine geçtiği için belgisiz adıldır.

 Uyarı: “Bir” sözcüğü, hem belgisiz sıfat hem sayı sıfatı olarak kullanılabilir. “Bir” sözcüğünün yerine başka sayı getirilebiliyorsa, “bir” sözcüğü sayı sıfatıdır.

 “Bir haftada iki kitap okumuş.”

 Bu cümledeki “bir” sözcüğü, sayı sıfatıdır; çünkü yerine “iki” veya “üç” gibi başka bir sayı getirilebilmektedir.

 “Ali, dürüst bir insandır.”

Bu cümlede “bir” sözcüğünün yerine başka bir sayı getirilememektedir; çünkü bu cümlede “bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamına gelmektedir ve belgisiz sıfattır.