Roman Türü ve Özellikleri

Yaşanmış veya yaşanması mümkün durum ya da olayların -günümüzde olağanüstü durum ya da olayları anlatan fantastik romanlar da mevcuttur-

kişi, yer ve zamana bağlı olarak okuyucuda heyecan ve zevk uyandıracak şekilde anlatıldığı uzun edebî türe roman denmektedir. Romanda birbiriyle bağlantılı olaylar bir tema etrafında bir araya gelmektedir. Romanlarda kurmaca gerçeklik bulunur. Romanlar, yazıldığı dönemin zihniyetini yansıtmaktadır. Romanda serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunur. 

Roman türünün ilk örneği, İspanyol yazar Cervantes’in (Servantes) XVII. yüzyılın başlarında yayımlanan Don Quijote (Don Kişot) adlı eseridir. Roman türü Türk edebiyatına Tanzimat Dönemiyle girmiştir. Edebiyatımızda roman türünün ilk örnekleri çeviri eserlerdir. Türk edebiyatındaki ilk çeviri roman, Yusuf Kâmil Paşa’nın Fransız yazar Fénelon’dan (Fenelon) 1859 yılında çevirdiği Télémaque’tır (Telemak). İlk yerli romanımız ise, Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir. Türk romanı, teknik bakımdan Servetifünun Dönemi’nde güçlenmiş; Halit Ziya Uşaklıgil, roman türünün Batılı anlamdaki ilk örneklerini vermiştir. Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nde roman türünde oldukça başarılı örnekler verilmiştir.

  Romanın Yapı Unsurları 

a. Olay Örgüsü: Romanda olayların bir ana olay etrafında gelişmesi ve sıralanmasıyla oluşmasıdır. Ana olayın etrafında gelişen her bir olay halkası roman kahramanlarının bir yönünü tanıtmaktadır. 

Not: Olay örgüsünün gerçekleşmesinde roman kişileri arasındaki birtakım mücadeleler ve anlaşmazlıklar çatışmaları ortaya çıkarır. Çatışma; kişiler arasında, kişiyle kendisi arasında veya kişiyle doğa arasında oluşabilir. Olay örgüsüne hâkim olan, olay örgüsünü belirleyen çatışmaya temel çatışma denir. Diğer çatışmalar, temel çatışmayı desteklemektedir.

 b. Kişiler: Romanda anlatılan olayları gerçekleştiren kahramanların her biridir. Gerçek hayatta rastladığımız ya da rastlayabileceğimiz kişiler olabildiği gibi -özellikle fantastik romanlarda- olağanüstü kahramanları da romanlarda kişi olarak görmemiz mümkündür.. Roman kahramanları fiziksel ve ruhsal özellikleriyle tanıtılır. Olayların akışında oldukça önemli rol oynayan kişilere başkahraman denir. Bundan başka yardımcı kahramanlar, karşıt güç şeklinde roman kahramanları çeşitlenmektedir. Kendine özgü kişilik özellikleriyle diğer roman kişilerinden ayrılan kişilere karakter; kıskançlık, cimrilik, korkaklık gibi benzerlerinin ve ait olduğu grubun özelliklerini abartılı bir biçimde yansıtan kişilere de tip denmektedir. 

c. Zaman: Romanda anlatılan olayların başlangıcından bitişine kadar geçen süre romanın zamanıdır. Roman zamanı normal olarak geçmişten gelece doğru akabildiği gibi ara ara geri dönüşlere yer verilerek geçmişe de gidilebilir. Romanlarda normal zamanlar (saat, gün, ay, yıl) verilebileceği gibi gerçek dünyada bulunmayan bir zaman dilimi de verilebilir.

 ç. Mekân: Romanda olayların geçtiği çevre ve yerlerdir. Mekânlar, olayların gelişimine göre değişiklik göstermektedir. Mekân, betimlenerek okuyucunun zihninde canlandırılmaya çalışılır. Romanlarda mekân tasvirlerine geniş yer verilir.Çünkü kişilerin kişilik özellikleri üzerinde yaşadığı mekanın oldukça etkisi vardır.

 Roman Türleri 

Romanlar genel olarak konularına ve yansıttıkları edebî akımlara göre sınıflandırılır. 

Konularına Göre Romanlar 

Macera (serüven) romanı: Günlük hayatta az rastlanan, ilgi çekici olayları okuyucuda heyecan ve merak uyandıracak biçimde anlatan roman türüdür. Örnek: Monte Cristo Kontu (Monte Kristo Kontu)-Alexandre Dumas (Aleksandır Duma)

Sosyal roman: Sınıf çatışması, geçim sıkıntısı, göç gibi toplumsal ve ekonomik sorunları veya birtakım töreleri ele alan roman türüdür. Örnek: Bereketli Topraklar Üzerinde (Orhan Kemal)

Bilim kurgu romanı: Gelecekte olabilecek olayları bilimsel bir yaklaşımla, hayal gücünü de kullanarak anlatan roman türüdür. Örnek:Ben Robot-Isaac Asimov (Ayzek Ezimov)

Tarihî roman: Tarihî olayları ve kişileri konu alan roman türüdür. Örnek: Osmancık (Tarık Buğra)

 Fantastik roman: Gerçeküstü olay, kişi ve yerleri konu alan roman türüdür. Örnek: Yüzüklerin Efendisi-Tolkien (Tolkin)

Psikolojik roman (tahlil romanı): İnsanın iç dünyasını, bilinçaltını, olayların insanın ruh dünyasına etkilerini anlatan roman türüdür. Örnek: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa)

Polisiye roman: Polisiye olayların konu edildiği; aksiyon, gizem, heyecan, korku vb. ögeler içeren roman türüdür. Örnek: Sherlock Holmes (Şarlok Holms)-Sir Arthur Conan Doyle (Sör Artur Konan Doyl)

Tezli roman: Toplumsal veya siyasal bir sorunu konu edinen, bir tez içeren roman türüdür. Örnek: Yaban-Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Egzotik roman: Uzak ve yabancı ülkelerin doğa ve insanlarını konu edinen roman türüdür. Örnek: İzlanda Balıkçısı-Pierre Loti (Piyer Loti)

Roman Türü ve Özellikleri

 

Latest
Next Post
Related Posts

0 yorum:

Tanzimat Döneminde Roman