Osmanlı Devletini Kurtarmaya Yönelik Ortaya Atılan Fikir Akımları-Osmanlı Devletini Kurtarmak Amacıyla Ortaya Atılan Fikir Hareketleri

Osmanlı Devleti'nin yok olmaya başladığı dönemlerde devleti ve milleti kurtarmak amacıyla aydınlar tarafından birtakım fikirler ortaya atılmıştır. Bu fikir akımları şunlardır:

İSLAMCILIK: II. Abdülhamit İslamcılık fikrine destek vermiştir. Osmanlı Devleti'nin kurtuluşunun İslamla gerçekleşeceğini savunan bu grup bütün müslümanları birleştirerek büyük bir İslam imparatorluğu kurmayı ve halife sıfatından dolayı Osmanlı padişahını imparatorluğun başına geçirmeyi hedefleyen ümmetçilik fikrini ortaya atmışlardır. Ancak bu fikir I. Dünya Savaşı (1914-1918) sırasında Arapların İngilizlerle birlik olup Osmanlıya karşı olması yüzünden geçerliğini kaybetmiştir.

BATICILIK: Osmanlı devletinin çöküş dönemine girmesini Batı bilim ve tekniğinden uzak kalma nedenlerine bağlayan bu fikir akımı, çöküşü önlemeye yönelik olarak da batı bilim ve tekniğine yönelmeyi önermişse de köklü Batıcılık yerine yüzeysellikten ileriye gidememiştir. II. Meşrutiyet döneminde kendini göstermiştir.

OSMANLICILIK: Osmanlı Devleti bünyesinde yaşayan değişik din ve dilden olan halkları Osmanlı toplumu bilinciyle ortak bir noktada toplayarak birleştirmeye yönelmiş, böylelikle milliyetçilikten kaynaklanan azınlık ayaklanmalarının ve Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmasının önlenmesini amaçlayan fikir akımıdır. Osmanlıcılık fikri; Tanzimat, Islahat ve I. Meşrutiyet dönemlerinde etkili olmuştur.

 TURANCILIK: II. Meşrutiyet döneminde çıkan Turancılık fikri bütün Türkleri bir bayrağın altında toplamaya yöneliktir. Ancak uygulanamayacağı ortaya çıkınca ünlü şair ve düşünce adamı Ziya Gökalp tarafından bir edebi akım olarak Türkçülüğe dönüştürülmüştür.