11. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları

1.Osmanlı Devleti’ni kurtarmak için ortaya atılan fikir akımlarından en önemlileri nelerdir? Kısaca bilgi veriniz. (10p)

OSMANLICILIK: Osmanlı devleti bünyesinde yaşayan, değişik din ve dilden olan halkları osmanlı bilinciyle bir ortak noktada toplayarak birleştirmeye yönelmiş, böylelikle milliyetçilikten kaynaklanan azınlık ayaklanmalarının ve Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışması önlenmiş olacaktır. Osmanlıcılık fikri; Tanzimat, Islahat ve I. Meşrutiyet dönemlerinde etkili olmuştur.

İSLAMCILIK: Osmanlıcılık fikrine karşı I. Meşrutiyeti kapattıktan sonra II. Abdülhamit İslamcılık fikrine destek vermiştir. Devletin kurtarılmasının İslamla gerçekleşeceğini savunan bir grup içinden bir kısım islamcılar bütün müslümanları birleştirerek İslam imparatorluğu kurmayı ve halife sıfatından dolayı osmanlı padişahını imparatorluğun başına geçirmeye hedefleyen ümmetçilik fikrini ortaya atmışlardır. Ancak bu fikir I. Dünya Savaşı sırasında Arapların İngilizlerle Osmanlıya karşı olması yüzünden geçerliliğini kaybetmiştir.

TURANCILIK: II. Meşrutiyet döneminde çıkan bu fikir bütün Türkleri bir bayrağın altında toplamaya yöneliktir. Ancak uygulanamayacağı ortaya çıkınca Ziya Gökalp tarafından bir edebi akım olarak Türkçülüğe dönüştürülmüştür. Türkçülük; Kurtuluş Savaşı döneminde etkili olmuştur.

BATICILIK: Osmanlı devletinin çöküş dönemine girmesini Batı bilim ve tekniğinden uzak kalma nedenlerine bağlayan bu fikir, çöküşü önlemeye yönelik olarak da batı bilim ve tekniğine yönelmeyi önermişse de köklü batıcılık yerine yüzeysellikten ileriye gidememiştir. II. Meşrutiyet döneminde kendini göstermiştir.

2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri getiriniz. (15p)

a) Milli edebiyat Dönemi’nin başlangıcı olarak ÖMER SEYFETTİN’in Selanik’te çıkardığı GENÇ KALEMLER  adlı dergide yayımladığı “YENİ LİSAN” Makalesi kabul edilir.

b)”Aşk-ı Memnu” romanının yazarı HALİT ZİYA UŞAKLIGİL İle “Eylül” romanının yazarı MEHMET RAUF servet-i Fünun dönemi sanatçılarındandır.

3. Milli Edebiyat Dönemi’nin özelliklerinden 5 tanesini yazınız. (15p)

Millî Edebiyat Akımının Genel Özellikleri: 1.   Şiirde daha çok kişisel konulara yönelen dönem sanatçıları, roman ve hikayede sosyal problemlere yönelmişlerdir. Milliyetçilik fikri, Kurtuluş Savaşı gibi konuları ele almışlardır. Konuların İstanbul dışına çıkması en önemli özelliklerdendir.
2.   İstanbul halkının konuşma dili esas alınmıştır. Arapça ve Farsça sözcükleri Türkçede söylendiği gibi yazmayı tercih etmişlerdir.
3.   “Aşk” bu dönem roman ve öykülerinin en önemli temasıdır. Bu eserlerde dil, konuşma dilidir.
4.   Milli edebiyat ile birlikte yeni ve halka dönük, halk diline önem veren yeni bir edebiyat akımı ortaya çıkmıştır.
5.   Milli edebiyat akımı Türk edebiyatında toplum ve ülke meselelerine geniş yer veren sade Türkçeyi ve şiirde hece veznini kullanma yoluna giden bir edebiyat akımıdır.
6.   Milli edebiyatçılar, dili sadeleştirme konusunda birtakım ilkeler belirledikten sonra edebiyatta da taklitçilikten kaçınılmasını, sanatçıların Türk halkının hayata yönelerek yaratıcı nitelikler kazanmalarını ve yapıcı eserler vermelerini istediler.
7.   “Hikâye, roman, tiyatro; konularını kahramanlarını yerli hayattan almalıdır.” ilkesini benimsediler.
8.   Türkiye’de cumhuriyet ilan edilirken Milli Edebiyat temsilcilerinin büyük çabalarıyla konuşma dili edebiyat dili olarak yaygınlık kazanmıştır.

4. “Yeni Lisan” makalesininnelerden bahsettiğini ve edebiyatımız için önemini açıklayınız. (10p)

Ömer Seyfettin'in 11 Nisan 1911'de Genç Kalemler dergisinde yayımlanan"Yeni Lisan" Makalesinin Özellikleri:

1. Türkçede kullanılan Arapça ve Farsça dilbilgisi kuralları ve bu dillerin kuralları ile yapılan tamlamalar kaldırılmalı,

 2. Türkçeye girmiş Arapça sözcükler Arapça dilbilgisi değerlerine göre değil, Türkçedeki kullanışlarına göre değerlendirilmeli,

3. Arapça ve Farsça sözcükler asıllarındaki söylenişlerine değil, Türkçedeki söylenişlerine göre yazılmalı,

4. Konuşma diline girmiş Arapça ve Farsça sözcükler atılmamalı, bilimsel terimlerde Arapça kullanılmasında sakınca görülmemeli,

 5. Başka Türk lehçelerinden sözcük alınmamalı,

 6. Konuşmada İstanbul ağzına uyulmalıdır.

Bu makale ile birlikte Milli Edebiyat Dönemi başlamıştır.

5.Tanzimat 1. Dönem romanı ile Servet-i Fünun  romanını karşılaştırınız. (konu, dil ve anlatım vs. bakımından) (10p)

Tanzimat 1. Dönemde hak, hürriyet, adalet, eşitlik gibi toplumsal ele alınmış. Dilde sadeleşme çalışmalarıyapılmış ama tam olarak başarıya ulaşılamamıştır. Romanlar teknik bakımdan kusurludur.

Servet-i Fünun döneminde ise bireysel konular ele alınmış. Ağır bir dil kullanılmıştır. Romanlar teknik bakımdan daha iyi durumdadır.

6. Mensur şiir nedir? Düz yazıdan farkı nedir? (10p)

Mensur şiir, duygu , düşünce ve hayallerin şiirde görüldüğü incelikte anlatıldığı ancak ölçüye ve kafiyeye bağlı kalınmayan ancak eskilerin seci dedikleri mısra sonları kafiyeleri ve iç ahenk kafiyeleri bulunan bir düz yazı türüdür.

Düz yazıdan farkı şiire ait ahenk unsurlarını barındırmasıdır.

7.Aşağıdaki ifadelerin karşısına doğru ise “D” yanlış ise “Y” harfini getiriniz.  (15p)

a)Fecr-i Ati topluluğu bir beyanname yayımlayarak oluşmuş bir topluluktur. ( D )

b)Servet-i Fünun döneminde dil oldukça sadedir. (Y )

c)Osmanlı Devletini kurtarmak için ortaya atılan fikir akımları devleti kurtarmıştır. ( Y  )

ç)Ziya Gökalp, Milli Edebiyat Dönemi’nin önemli sanatçılarındandır. ( D  )

d)Makalelerde ispatlama amacı güdülmez. ( Y  )        

8.Servet-i Fünun topluluğunun en güçlü şairidir. Başlangıçta “sanat için sanat” anlayışına bağlı kalarak şiirler yazmıştır. Manzum hikayeler de kaleme alan sanatçı nazmı nesre yaklaştırmıştır. Eserlerinden bazıları “Rübab-ı Şikeste”, “Rübabın Cevabı”, “Haluk’unDefteri”dir.

Bu paragrafta tanıtılan şairimiz kimdir? (10p)    

TEVFİK FİKRET

9. Ahmet Haşim hangi edebiyat döneminin sanatçısıdır? (5p)

FECR-İ ATİ