İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki başlıca destanların konusu aşağıda açıklanmıştır.
Alp Er Tunga Destanı: Adı, Fars kaynaklarında "Efrasiyab-Afrasiyab" olarak geçen Saka Türklerinin hakanı Alp Er Tunga'nın hayatı, başarıları ve savaşları etrafında düzenlenmiş önemli bir destandır.
Şu Destanı: Saka Hakanı Şu'nun hayatı ve Büyük İskender ile aralarındaki savaşları anlatan destandır.
Oğuz Kağan Destanı: Büyük Hun Kağan'ı -Mete olduğu sanılmaktadır- Oğuz Kağan'ın yaşamını, başarılarını, düşmanlarıyla savaşlarını ve ülkesini oğulları arasında pay edişini anlatan Hun Türklerinin destanıdır. Diğer Türk destanları üzerinde etkisi olan bir destandır. Türkerin ;İslamiyeti kabul etmeleri ile -Reşüdittin tarafından- değişerek İslami bir boyut kazanmış ve "Oğuzname" adını alarak halk arasında yaşamaya devam etmiştir.
Bozkurt destanı: Göktürklerin, büyük bir savaştan sonra yenilip yok edildikten sonra dişi bir kurttan tekrar türediklerini anlatan destandır.
Ergenekon Destanı: Düşmanlarına yenilerek bir dağa sığınan Göktürklerin burada çoğalıp demirden bir dağı eriterek yol açmalarını ve onlara yol gösteren kurdu takip ederek eski yurtlarına geri dönmelerini anlatan destandır.
Türeyiş Destanı: Uygur Türklerinin türeyişe dair inanışlarını dile getiren destandır.
Göç destanı: Uygur Türklerinin, Tanrı'nın emriyle yurtlarından göç ederek bugün yaşamış oldukları Doğu Türkistan'a yerleşmelerini anlatan destandır.
Manas Destanı: Er Manas'ın yaşamı etrafında Kırgız Türklerinin ve genel olarak Türklerin tarihi mücadelelerini anlatan destandır. Er Manas'ın 9. yüzyılda yaşadığı düşünülmektedir. İslam etkileri taşıyan ilk doğal destandır. Ayrıca dünyanın en uzun destanıdır.
0 yorum: